De meeste Nederlanders kennen honing als een vloeibare of crème substantie in een potje. In het Midden-Oosten eten ze honing als raathoning. De uitgesneden honingraten worden in kleine stukjes gesneden en opgegeten, met was en al. Het is net honingkauwgom. De bijenwas is zelfs goed voor de spijsvertering.
De raathoning varieert in kleur. In het voorjaar zijn de raten met honing vaak licht van kleur. Raathoning van de heide is donkerder. De ouderdom van de raten is ook van invloed, hoe ouder hoe donkerder. Donkerdere raten geven de honing een bittere smaak. Om die reden wordt nooit raathoning uit de broedkamer geoogst. Het beste is raathoning van maagdelijke raat.
Nadat de raathoning is geoogst en in kleine stukjes in plastic bakjes is gedaan moet de raathoning één etmaal in de vriezer worden gestopt. Dit ter voorkoming van vervuiling van de raathoning door larven van de wasmot.
Raathoning van de heide is zeer bijzonder. Deze honing is zo stroperig, waardoor ze moeilijk uit de raten is te slingeren. Jaarlijks staan mijn bijen op de Elspeterheide. Alle heidehoning wordt verkocht als raathoning. Heidehonig is zeer krachtig van smaak en bevat de meeste mineralen en oxidanten van alle soorten honing.
Raathoning is door de imker alleen te oogsten als de bijen zelf de raten uitbouwen. De meeste imkers gebruiken kunstraat van oude bijenwas als voorbouw voor de bijen. Door kunstraat te gebruiken kan de honingraat niet gebruikt worden voor de consumptie van raathoning.
Een reden is dat het zelf uitbouwen van raten door de bijen ten kosten gaat van de honingproductie. Voor 1 kg bijenwas is 4-6 kg honing nodig. Daarnaast zijn veel imkers huiverig voor het zelf laten bouwen, omdat ze bang zijn voor warbouw. Dit is het ongecontroleerd bouwen van de raten in ongewenste richting. Als laatste verwachten ze meer bouw van darrenraat.
In het voorjaar hang ik kale ramen in de honingkamers, om en om afgewisseld met uitgebouwde ramen van vorig jaar. Op deze manier bouwen de bijen de raten keurig uit zonder warbouw en darrenraat. Ik gebruik geen reepjes voorbouw, uitsluitend kale raampjes.
Het bouwen van de raten is een natuurlijk gedrag van de bijen in de periode dat er voldoende nectar binnenkomt.
In het verleden zijn er problemen geweest met vervuiling van was gebruikt bij de productie van kunstraat.
Ik geef de voorkeur aan natuurlijke bouw van de raten met als voordeel dat de honing als raathoning is te verkopen. Bovendien scheelt het veel werk en kan ik de was gebruiken voor het maken van kaarsen.
Een leuk recept met raathoning is het volgende:
Snij de stukken raat in kleine porties. Vries ze vervolgens in. Als “ijshoning” is de raathoning een heerlijk toetje, te serveren met moerbeigelei of gelei van aardbeien of bramen. Eet smakelijk.